Çocuklarla oyun oynamanın önemi

Psikoloji adına değerli çalışmalara imza atmış psikolog D. W. Winnicott, oyunu şöyle tanımlıyor: “Oyun, iç dünyamız ve dış gerçeklik arasındaki çizgide yer alan bir ara yüzdür.” Bir anlamda oyun, çocuğun duygusal, sosyal, kültürel gelişimindeki yeri doldurulamaz bir yapı taşı ve çocuğun geleceğiyle yakından ilişkili. Özellikle yetişkinlikteki yaratıcılık kapasitesi, çocukken oyun oynamaktan geçiyor diyebiliriz. Bu yaratıcılık, sadece sanatsal ve kültürel anlamda değil, günlük hayatta, iş ve ilişkiler dünyasında problem çözme, sabredebilme, hayal gücü, empati gibi becerilerin gelişmesi demektir.

Böylesine değerli bir aktiviteyi çocuğunuzla paylaşmanın ve onu gözlemlemenin katkılarını bir düşünün. Çocuk oynarken iç dünyasını herhangi bir filtreden geçirmeden serbestçe ortaya koyar. Bu, anne-babalar için inanılmaz bir cevher! Onun hayallerini, korkularını, umutlarını, güçlü yönlerini, destek isteyen yönlerini, keyif aldığı/sevmediği şeyleri, kısacası sözle konuşarak erişemeyeceğiniz birçok bilgiyi elde edebilmenizi sağlar.

Sömestr tatili devam ederken, çocuklarınızla daha nitelikli ve daha keyifli vakit geçirmek hala bolca vakit var. Hem aktivite önerileri hem de bazı ipuçlarını paylaşmak isterim:

• Oyuncak seçimi. Küçük yaşlardan itibaren, çocuğunuzun cinsiyetine göre, bebek, araba gibi tek tip oyuncaklar seçmek yerine, oyuncakları ona karma şekilde sunmanız ve nelerden hoşlandığını keşfetmesini sağlamanız daha iyi olur. Top oynamaktan zevk alan bir kızınız veya mutfakta yetenekli bir oğlunuz olabilir, dolayısıyla erken dönemlerde, toplumsal kalıpları bir kenara koyarak, önce siz onu tanımaya çalışın.

•  Oyuncak olmayan oyuncaklar. Çocuklar arasında popüler oyuncaklar elbette olabilir, ama siz onunla hem daha farklı malzemelerle oynamanın keyfine varıp, hem de hayal gücünü geliştirmesine yardımcı olabilirsiniz. Ahşap, kumaş gibi malzemelerden yapılmış oyuncaklarla, hikaye ve karakterler oluşturarak canlandırma oyunları oynamak iyi bir fikir olabilir. Ayrıca, hiçbir şey yoksa bile unutmayın, çevrenizdeki her obje biraz hayal gücüyle oyuncağa dönüşebilir!

•  Sohbet etmek. Elinizin altında her zaman oyunlar, oyuncaklar olmayabilir, ama siz bir arada olduktan ve kesintisiz ilginizi çocuğunuza verdikten sonra günlük bir sohbet bile çok kıymetli. Onun açılmasını sağlayacak sorular da işe yarayabilir, en büyük hayali, en sevdiği film, kahraman, hayvanlar, dünya hakkında konuşmak gibi. Burada hikayelerden ve canlandırmalardan yararlanarak sohbetinize renk katabilirsiniz.

•  Aile oyunları. Anne-çocuk etkileşimi bağlanmanın temelini oluşturduğundan ayrı bir yere sahip, ama çekirdek aile bireylerinin bir arada keyifle vakit geçirdiği aile oyunları da geleceğe çok büyük bir yatırım. Anne, baba, kardeşler birlikte, çocuğun yaşına uygun olarak, kutu oyunları gibi hazır oyunlar veya daha klasik olarak bildiğimiz isim-şehir, sessiz sinema, adam asmaca gibi oyunlar oynayabilirsiniz.

•  Saklambaç oynamak. Oyunlar arasında saklambacın yeri bir parça daha anlamlı, hatta çocuk gelişimi için katkılarını gösteren çalışmalar bile mevcut. Hayal gücü, problem çözme becerisi ve motor kas gelişimi üzerindeki faydaları ilk akla gelenler. Bunun yanında, ‘nesne sürekliliği’ yani, varlıkların onlar gözle göremediğinde de var olmaya devam ettiğini kavrayabilme becerisinin gelişmesine de yardımcı olur.

•  Alışılmışın dışında oyunlar.  Dört duvar arasında oturarak değil de, çocuğunuzun bilişsel ve duygusal esneklik geliştirmesine yardımcı olabilecek sıra dışı oyunlar deneyebilirsiniz: 1) Yüz boyalarıyla birbirinizin yüzüne şekiller ya da maskeler çizmek, farklı rollere girerek canlandırma oyunları oynamak. 2) Doğa yürüyüşü yapmak. Ama bir farkla, toprakla oynayarak, bitkileri tanıyarak, hatta biraz çamurlanarak!

•  Birlikte üretmek. Resim yapmak, mutfakta onun sevdiği bir şeyler pişirmek, birlikte ritim tutarak müzik yapmak, şarkı söylemek, bunların hepsi hem yaratıcılık hem de üretkenliği teşvik eden aktiviteler. Zaten kendi başına ya da arkadaşlarıyla bunları zaten yapıyor diye düşünebilirsiniz, fakat sizinle yaptığında kazanımlar çok daha farklı olacak. Sizden takdir, beğeni almak, bir takım gibi iş birliği içinde çalışmak, sizi olumlu model almak, bu sırada karşılaştığınız bir sorunu birlikte çözmek, hepsi çok kıymetli deneyimler.

•  Birlikte toplamak. Birlikte oyun oynadıktan sonra, iş birliğini ve sorumluluk bilincini pekiştirmek adına sonra mutlaka görev dağılımı yaparak ortalığı toparlamak gerekiyor. Onun oyuncakları diye tamamen ona bırakmak ya da tam tersi anne olarak derleme, düzenleme işini tamamen sizin üstlenmeniz doğru olmaz.

•  Onu izlemek. Ona eşlik etmediğiniz zamanlarda yalnız kalabilmesi ve kendi oyun dünyasını kurabilmesi de bir o kadar önemli bir beceri. Onun dikkatini çekmeden, müdahale etmeden, oyun sırasındaki davranışlarını, konuşmalarını, tercihlerini gözlemleyin. Sizinle ya da yalnız oynadığı, tüm bu oyun sırasında onun ‘iç yüzünü’ anlamaya çalışmaktan vazgeçmemelisiniz. Oyunun, onun duygularına açılan bir yandan gizli, bir yandan da çok ulaşılabilir bir kapı olduğunu unutmayın. İyi eğlenceler!