ARA
Maymun Çiçeği Virüsü, insana bulaştıktan sonra hastalık belirtileri ortaya çıkıncaya kadar geçen süre 5-21 gün arasında değişiyor. Virüs, kuluçka süresinde değil, belirtiler baş gösterdikten sonra bulaşıyor. Hastalık öncelikle yüzde 85 oranında yüksek ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, lenf düğümlerinde şişme, titreme ve halsizlik ile kendini gösteriyor. Ateşin ortaya çıkmasından 1 ila 3 gün sonra (bazen daha uzun) hastaların yüzde 97’sinde, genellikle yüzde başlayan ve vücudun diğer bölgelerine yayılan bir kızarıklık gelişiyor. Lezyonlar önce deride döküntü, sonra kabarıklık (püstül) şeklinde oluyor. Püstül yaklaşık yedi gün devam edip ardından kabuklanıyor. Hastalık yaklaşık iki-dört hafta içerisinde kendiliğinden iyileşiyor. Maymun Çiçeği Virüsü’nün teşhisi derideki lezyonlardan alınan sıvılarda PCR testi ile konuyor. Tercihen birden fazla lezyondan örnek almak gerekiyor.
Maymun Çiçeği Virüsü’nün bulaşması; virüsle enfekte olan maymun, sıçan veya sincap gibi hayvanlar ve kemirgenlerin derisi ve vücut sıvıları ile temas edilmesiyle oluyor. Virüs insandan insana da bulaşıyor. Özellikle tahriş olmuş deri, küçük çizikler, solunum damlacıkları veya mukoza (gözler, burun veya ağız) yoluyla giriyor. Solunum damlacıkları genellikle birkaç metreden fazla hareket edemediği için uzun süreli yüz yüze temas olduğunda bulaşıyor. İnsandan insana bulaşması bu etkenlerin dışında vücut sıvıları ve cinsel ilişki yoluyla oluyor.
Covid-19, RNA virüsü olduğu için çok fazla mutasyona uğrayarak çok fazla yayılıyor, Maymun Çiçeği Virüsü ise Covid-19’un aksine DNA virüsü olduğu için çok fazla mutasyona uğramıyor. Maymun Çiçeği Virüsü’nün aniden mutasyona uğrayarak insanlara bulaşması Covid-19 gibi kolay olmadığından, pandemi beklentisi bulunmuyor. Ayrıca Covid-19’da havada asılı kalan virüsler nedeniyle bulaş riski çok daha fazla, Maymun Çiçeği Virüsü ise havada asılı kalamadığından, bulaşması için uzun süre yüz yüze temas gerekiyor. Halen hastalığa karşı ilaçlar ve gerektiğinde devreye sokulabilecek aşısı bulunuyor. Bu nedenle paniğe kapılacak bir durum bulunmuyor.
Hastalık özellikle bağışıklığı zayıf kişilerde ve çocuklarda şiddetli seyrederken, hayati riske de yol açabiliyor. Günümüzde Maymun Çiçeği enfeksiyonu için özel bir tedavi bulunmuyor, hastalık genellikle yaklaşık iki-dört hafta içinde kendiliğinden iyileşiyor. Çiçek aşısı, Maymun Çiçeği Virüsü’ne karşı korumada en az yüzde 85 etkili. ABD’de uzmanlar, ayrıca Maymun Çiçeği Virüsü’ne maruz kaldıktan sonra aşılamanın hastalığı önlemeye veya daha az şiddetli hale getirmeye yardımcı olabileceğini ifade ediyor. Çiçek aşısı günümüzde rutin uygulamada yer almayan bir aşı. Maymun Çiçeği hastalığının dünyada artışı söz konusu olursa, çiçek aşısı ile aşılama için yeni bir karar alınabileceği söyleniyor.
Enfeksiyonun solunum ve temas yolu ile bulaşmasının önlenmesi için; şüpheli ve doğrulanmış vakalar için uygun solunum izolasyonu şart. Kabuklanmış döküntüler bile bulaşıcı olduğundan dolayı yatak takımları ve giysiler gibi temas yoluyla enfeksiyondan kaçınmak için özen gösterilmesi gerekiyor. Ellerin mutlaka sık sık yıkanması ve hijyen kurallarına özen gösterilmesi korunmada en etkili yöntemler. Sağlık çalışanlarına bulaşı engellemek için şüpheli vakaların dikkatle değerlendirilmesi ve hastalara ait numunelerin uygun koşullarda çalışılması gerekiyor.
