ARA
1. Ağrılar nasıl önlenir?
Aylar süren hamilelik süresince salgı bezlerinin gelişmesi nedeniyle meme dokusu büyümektedir. Ara ara hissedilen ağrılar dışında bu değişim sıklıkla rahatsızlık vermemektedir. Memelerin büyüklüğü ve ağırlığına uygun sütyen kullanılması anne adayını rahat hissettirecektir. Memelerin büyümesi ile meme cildinde çatlaklar da oluşabilmektedir. Çatlak oluşumunda ailesel özellikler belirleyici olmakla birlikte çatlak önleyici kremler yararlı olabilmektedir.
2. İlk süt ne zaman gelir?
Memelerin gerçek görevi doğumla beraber başlamaktadır. Aylar içinde gelişen meme dokusundan, doğumda salınan hormonların etkisi ile süt salınmaya başlar. Anne sütünün gelmeye başlamasında en önemli etken bebeğin emmesidir. Özellikle sezaryen doğumlar sonrası anne sütü daha geç gelebilir. Burada önemli olan “ısrar” etmektir. Unutmamak gerekir ki: “Sütü gelmeyen anne yoktur, yeterince ısrar etmeyen anne vardır!”
3. Anne sütünün yararları nedir?
Besinsel özellikleri ve sindirim sistemine uygunluğu dışında, anne sütü içerdiği bağışıklık elemanlarıyla bebeği enfeksiyonlardan da korumaktadır. Bunların yanı sıra emzirmek bebeğin psikolojisi için de çok önemlidir. Emzirme sırasında bebek ve annesi arasında güçlü bir duygusal bağ oluşur, birbirlerine fiziken olduğu kadar ruhen de yakındırlar, güven ve sevgi duygusu ile anne sıcaklığının en yoğun yaşandığı anlardır. Emzirmek bebeğin yanı sıra, rahimin toparlanması ve kan kaybının azalması açısından anne için de yararlıdır.
4. Bebek ne sıklıkla emzirilmelidir?
Emzirme, bebeğiniz dünyaya geldikten sonra en kısa zamanda başlatılmalıdır. Başlangıçta bebeğiniz de, siz de emzirme konusunda biraz beceriksiz olacak, ancak zamanla her ikiniz de tecrübe kazanacaksınız. Doğumdan sonraki ilk ayda bebeğinizin her talep ettiğinde anne sütü vermelisiniz. Bebeğinizin uyuması halinde bile emzirme aralığı 2-3 saatten fazla olmamalıdır. Sonraki aylarda emzirme sıklığı seyrelebilir. Çok özel durumlar dışında bebeğinizin iki saatten daha sık, dört saatten seyrek beslenmesi önerilmemektedir. Her emzirme her iki meme ile yapılmalıdır ve yaklaşık 15-20 dakika sürmelidir.
5. Meme bakımında dikkat etmem gerekenler neler?
Emzirme öncesi eller mutlaka yıkanmalıdır. Bebeğin ve memenin enfeksiyonuna neden olan mikroplar sıklıkla el yolu ile bulaşmaktadır. Memelerin ise her emzirmeden önce temizlenmesine gerek yoktur. Anne sütünün bağışıklık sistemi içeriğinden dolayı meme başının temizliğinde anne sütü de kullanabilir. Emzirme sonrası meme ucuna anne sütü sürülmesi, meme ucunda gelişen yaraların iyileşmesine katkı sağlar. Memenin sabun ile yıkanması, meme başından salgılanan yağlı ve koruyucu doğal maddelerin kaybolmasına ve meme başında çatlakların daha kolay oluşmasına neden olabilir. Yıkanması durumda meme başının iyice kuruduğundan emin olmak gerekir. Memenin ıslak-nemli kalması mantar enfeksiyonuna yol açar, ayrıca çatlakların iyileşmesini geciktirir. Memeler dışında vücudun genel hijyenine de dikkat etmek gerekir. Özellikle sıcak yaz aylarında lohusanın her gün banyo yapması, iç çamaşırlarını sık sık değiştirmesi gerekir.
Bebeğin emmesi ile meme tamamen boşalmazsa, süt bezleri pompayla mutlaka boşaltılmalıdır. Memenin tam boşalmaması ile oluşan yumrular ağrıya neden olur, ayrıca memenin tam boşalmaması süt salınımının azalmasına da neden olur. Emzirme sıklığının 4-5 saatten seyrek olması da sütü azaltır, ağrıya neden olur ve meme enfeksiyon riskini arttırır. Meme ucundaki çatlakların sütyene sürtünerek ağrıya neden olmaması için meme kalkanları ya da pedleri de iyi bir çözüm olabilir.
İlk günlerde emzirme ağrılı olabilir, meme başında çatlaklar gelişebilir. Emzirmenin doğru şekilde uygulanması, anne sütü ile meme ucunun temizlenmesi, koruyucu kremler sürülmesi meme başı çatlaklarını önleyebilir. Fakat genellikle çatlaklar yine de oluşur, çünkü bebeğin emme basıncı meme ucunu yaralar. Zamanla meme ucunun nasırlaşması ile ağrı ve çatlaklar geçecektir.
6. Ne tip sütyen seçilmeli?
Memelerin temizliği dışında uygun sütyen tercih edilmesi de çok önemlidir. Çok sıkı sütyenler süt salınımını azaltırken, gevşek sütyenlerle de memelerin yeterli desteklenmemesine neden olur.
7. Biberon seçimi nasıl olmalı?
Çatlak oluştuğunda emzirmeye devam etmek gerekir, ancak çatlakların çok arttığı ve annenin bebeğini emziremediği durumlarda, pompa ile memeyi boşaltıp süt salınımının devam etmesi sağlamalıdır. Pompa ile çekilen süt biberonla bebeğin beslenmesinde kullanılabilir. Biberon tercih edilirken küçük delikli ve memeyi taklit eden biberonlar seçilmelidir. Sıradan biberonlar bebeğin kolayca sütü içmesine ve tembelleşerek emmeyi bırakmasına neden olur.
8. Çatlakların durumu kötüleşirse ne yapılmalı?
Eğer çatlaklar giderek kötüleşir ve doku kaybına yol açarsa mutlaka doktora başvurmak gerekir. Benzer şekilde memenin tam boşalmamasına bağlı olarak yumrular oluşur, memede kızarıklık, sıcaklık meydana gelirse de zaman kaybetmeden doktora gidilmelidir. Meme dokusunda enfeksiyonun başladığının göstergesi olabilecek bu belirtiler sıklıkla antibiyotik tedavisine iyi yanıt verir. “Mastit” adı verilen meme enfeksiyonu varlığında emzirmeye devam edilebilir. Eğer enfeksiyon ihmal edilip abse oluşursa, absenin cerrahi olarak boşaltılması gerekecektir.
9. Anne sütü kaçıncı aya kadar verilmeli?
Çocuk hekimleri bebeğin tartı alımına göre ilk 4-6 ay sadece anne sütü önermektedir. Bu süreçte bebeğinize su dahil hiçbir gıda vermemelisiniz. Anne sütünün ne zaman kesileceği konusunda bir fikir birliği yoktur. Emzirme en az bir yıl önerilmekle birlikte daha da uzatılabilir. Tüm bu bilgiler ışığında emzirmenin uzun bir dönem olduğu ve meme bakımının önemi aşikardır.
