Hamilelikte kan uyuşmazlığına karşı nasıl tedbir alınır?

Kan grubumuzu oluşturan Rh faktörü, alyuvarlar yani kırmızı kan hücre yüzeyinde  bulunan bir proteine varlığı ya da yokluğuna göre belirlenir. Çoğu insanın alyuvarlarında bu protein vardır ve kan grupları Rh +’dir. Alyuvarlarında bu protein taşıyan kişiler Rh +, taşımayan kişiler ise Rh – kan grubuna sahip olarak adlandırılır.

Bu proteini alyuvarlarında taşımayan birinin (Rh -) kanı, taşıyan birinin (Rh +) kanıyla temas ederse, bu kişi, tanımadığı bu proteini zararlı olarak algılar ve bir mikrop gibi, savunma sistemi Rh proteinine karşı savaşmak üzere antikor üretir. Bu duruma “duyarlılaşma” diyoruz. Gebelikte ise Rh- bir anne, karnında Rh + olan bir bebek taşıyorsa gebelik sırasında (kanama, travma, kan nakli, amniyosentez  vs sonrasında) ya da sonrasında (düşük, doğum sonrası) duyarlılaşma olabiliyor.

Annenin kanıyla karşılaşacak bebeğe ait az bir miktar kan bile bu duyarlılaşmaya sebep olabilir. Yine doğum sırasında da bebeğin kanının az bir kısmı annenin kanıyla karşılaşır. Ancak anne henüz antikor oluşturamadığı için bebek sağlıklı olurken, sonraki gebelikler etkilenebilir.  Annenin oluşturduğu antikorlar nadirde olsa anne karnındaki bebeğin alyuvarlarına saldırınca, bebeğin kan hücreleri yok edilip, bebekte ciddi kansızlık, anne karnında ya da doğunca bebek kaybına sebep olabilir.

Nasıl tedbir alınır?

Basit bir kan testiyle Rh + veya Rh – olduğunuz anlaşılabilirken aynı zamanda yine indirek coombs adı verilen kan testiyle de annede duyarlılaşma olup olmadığı ve devam eden gebelikte sorun yaşayıp yaşamayacağı anlaşılabilir.

Geçmişte önemli sorunlara yol açan kan uyuşmazlığı  Rh immunglobulin adlı bir kan ürünü ile anneyi hiç karşılaşmamış gibi duyarlılaşmasını büyük oranda önlenmektedir. Ancak, anne duyarlılaşmışsa, yani indirect cooms testi pozitif çıktıysa, bu ilacın uygulanmasının bir anlamı olmuyor. Bu ilaç 28 hafta ve doğum sonrasında bebeğin kan grubuna göre ya da sadece doğum sonrası uygulanabilir.

İki yaklaşımda büyük oranda koruyucudur. Anne duyarlılaştıysa, sonraki gebelikler, riskli gebelik olarak takip edilir ve bebek olabilecek komplikasyonlar açısından yakın izlenmelidir.