ARA
Anne sütü annenin beslenmesinin ürünüdür. Özellikle doğar doğmaz ilk gelen ve “kolostrum” dediğimiz süt çok önemlidir.
Bu dönemde süt için gerekli olan besinler, annenin kendi gereksinimine ek düşünülür amaç hem annenin besin depolarını dengede tutarak sağlığını korumak hem de salgılanan sütün yeterliliğini ve verimliliğini artırarak bebeğin normal büyüme ve gelişmesini sağlamaktır.
Gebelik dönemini 9 -12 kg alarak normal tamamlamış bir anne ilk 6 ayın sonunda dengeli beslenme ve etkin süt verme sonunda normal kilosuna kavuşabilir.
Yanlış beslenme emzirme döneminde kilo aldırır
Normal süreçte emzirme dönemi ile birlikte anne kilo kaybetmeye başlar. Sütün veriminin artması için aşırı yağlı ve şekerli yiyen yanlış beslenen anneler ise tam tersi süt verirken kilo alabiliyorlar, hatta doğum sonrası kilolarının üzerine çıkan anneler dahi oluyor.
Anneler, hangi şartlar altında olursa olsun bebeğinin sağlığını geliştirecek ve büyümesini destekleyecek yeterli kalite ve ölçüde süt üretebilirler. Ancak iyi beslenen annelerin sütlerinin kötü beslenen annelerin sütlerinden özellikle vitamince daha zengin olduğu araştırmalarla gösterilmiştir.
Emziklilik döneminin başarılı bir şekilde geçirilmesi için gerekli koşullardan biri, annenin iyi beslenmesidir. Sağlıklı bir anne günde ortalama 700-800ml (7- 8 çay bardağı kadar) süt salgılar. 1 ml süt üretmek için anne 7 kalori harcamaktadır bu da neredeyse ortalama bir egzersiz kadar enerji yakmak demektir.
Emziren annenin yeterli süt salgılayabilmesi için günde, normal gereksinimine ek olarak yaklaşık 700 kaloriye ihtiyacı vardır. Bu miktarın 500 kalorisi annenin yediklerinden, 200'ü ise gebelikte kazanılan besin depolarından karşılanır.
Diyete ne zaman başlamalı?
Emziren anne (süt salgısı nedeniyle) artan enerji gereksinimini beslenmesi ile karşılayamıyor ise önce kendi enerji depolarını kullanır. Bu durumun devam etmesi halinde anne giderek zayıflar, sağlığı bozulur, süt salgısı azalır sonuç olarak bebeğinin büyümesi yavaşlar. Bu yüzden ilk 4-6 ay sıkı diyet yapılmasını önermeyiz. Hızlı kilo kaybı için yapılan düşük kalorili diyetler annenin süt verimini olumsuz yönde etkiler.
Anne sütü doğadaki en değerli besindir. iİk 4-6 ayda bebeğe sadece süt vermek ve başka besin vermemek etkin süt verme şeklidir. Sadece anne sütü ile beslene çocukların bağışıklık sistemi daha güçlü olup birçok hastalığa karşı korunmuş olurlar bu sebeple kilo vermek uğruna anne sütü tehlikeye atılmamalıdır. Özellikle karbonhidrat ve proteinden fakir beslenme annenin sütünü azaltır.
Anne sütü için neler tüketilmeli?
Protein ve kalsiyum açısından zengin süt-yoğurt-peynir-yumurta anne için çok önemlidir ayrıca her gün mutlaka et/köfe veya balıktan birisi tüketilmelidir. 3 litreden fazla su tüketiminin sütü arttırıcı bir etkisi yoktur aynı şekilde şekerli sıvı tüketimi de gereksizdir. Her emzirme sonrası 250 ml sıvı alımı olmalıdır.
Karbonhidrat ihtiyacını şekerli basit karbonhidrattan almak yerine tam tahıl ürünlerini seçmek daha doğrudur. Ayda 2 kilo üzerinde zayıflamak emziren anne için sakıncalıdır. Hekim izni olduktan sonra hafif yürüyüşler ve egzersizler kilo vermenizi çabuklaştıracaktır.
Bilimsel olarak süt verimini çok arttıracak tek başına hiçbir besin saptanmamıştır ancak kişisel tecrübesi olanlar bu konuda tavsiyeler geliştirmektedir. Her anne psikolojik olarak bazı besinlerin sütünü arttırdığına inanabilir ve bunu uygulayabilir. Sütün artması için annenin huzurlu ve dinlenmiş uykusunu almış olması da önemlidir. İlk günlerde göğüs ağrısı olabilir ancak sabretmek gerekir ne kadar emzirirseniz süt o kadar artar.
Emzikli annenin enerji yanında özellikle protein, kalsiyum, demir ve sıvı gereksinimi de artar. Sıvı alımının günde ortalama 3 litre (10- 12 su bardağı) kadar ve özellikle hafif doğal içecekler (su, ıhlamur- -papatya gibi bitki çayları, az şekerli komposto ve limonata, meyve suları, süt vb) şeklinde tercih edilmesi önerilir. Emziklilik döneminin ilk günlerinde sütün bollaşması için annenin iyi beslenmesi, stresten uzak ve yeterince dinlenmiş olması ve bebeğini sık aralıklarla emzirmesi önemlidir.
Uzak durulması gereken besinler
Emziren annenin aldığı bazı besinler, bebeği olumsuz etkileyebilir. Bebekler anne sütüne karşı alerji geliştirmezler. Ancak bazen annenin diyetiyle sütüne geçen maddeler bebekleri rahatsız edebilir. Bebekte aşırı ağlama, kusma, ishal, karında şişkinlik ve yanaklarda döküntüler gelişebilir. Eğer bir besin gurubundan şüphelenirsek, bir hafta süreyle bu besinlerden kaçınmak gerekir. Daha sonra az miktarlarda alıp bebeği gözlemlemek daha doğru olur. Özellikle inek sütü, fıstık, balık, mısır, yumurta, lahana, çikolata, portakal ve domates, anne sütünden geçerek bazı bebekleri rahatsız edebilen besinler arasında.
Kafein içeren içeceklerden ( kahve, çay ve kola ) uzak durun ya da günde en fazla bir bardak içebilirsiniz. Bu miktardan daha fazla alınması, bebekte huzursuzluk yaratabilir. İlaç almanız gereken bir durum olursa doktoruna mutlaka danışmalısınız.
Gelelim merakla beklediğiniz süt yapan şekersiz komposto tarifine. 1 litre su, 3 kuru kayısı, 3 kuru erik, 5 çubuk tarçın, 5 karanfili 1 limonun suyu ile kaynatın daha sonra 1 tatlı kaşığı bal eklenebilir ( günde3 litre içilmelidir).
Emziren anneler için hazırladığım örnek menü ise şöyle:
Kahvaltı ;
1 su bardağı süt veya yumurta
1 -2 dilim peynir
Bol yeşillik
1-2 dilim ekmek
Ara öğün
1 orta boy meyve ( oda sıcaklığında) + 3-4 ceviz +Komposto
Öğle yemeği
1 kase çorba
1 tabak etli sebze
3 YK bulgur pilavı veya 1 dilim tam tahıl ekmeği veya kinoa veya amarant veya karabuğday
1 kase yoğurt veya cacık veya ayran veya kefir ( probiyotik içecek)
Ara öğün
Süt yapan aşure veya yağsız elmalı kek veya 2 yulaflı kurabiye ile 1 bardak süt kek
veya haftada 1-2 defa 40 gr bitter çikolata ile süt veya 1 kase sütlü tatlı olabilir
Akşam
1 kase çorba
2 -3 köfte kadar veya et veya balık
Salata( 1 tatlı kaşığı zeytinyağı)
1 dilim ekmek
Ara öğün
1 porsiyon meyve + 10-15 çiğ badem veya fındık+ Komposto
Gece bebeğe uyanınca: Komposto ile 1-2 adet kuru kayısı veya erik ve su olabilir
