ARA
Gerçekleştirilememiş isteklere ve istenmeyen sonuçlara verilen bir tepki olan öfke uzmanlara göre, uygun biçimde ifade edildiğinde yapıcı, doğal ve sağlıklı bir duygu. Peki öfke ne zaman sıkıntılı bir hal alıyor? Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, öfkenin hafif bir rahatsızlık halinden şiddete kadar varabileceğini ve kişinin bu duyguyu kontrol edemediğinde yaşam kalitesinin bozularak bu duygunun kölesi haline gelebileceğini belirterek; “Öfkenin şiddeti kişiden kişiye veya olaydan olaya değişebilir. Her insanın stresli bir duruma veya tehdit içeren bir olguya karşı tutumu aynı olmayabilir. Birtakım yaşantısal veya genetik etkenlerden dolayı bazı kişilerin strese karşı daha düşük toleransı olabilir. Diğer önemli nokta ise iletişim becerisidir. İletişim becerisi zayıf olan kişiler kendilerini ifade edemediklerinde öfkeleri şiddetlenebilir” açıklamasında bulunuyor.
Öfke sırasında diğer tüm duygularda olduğu gibi vücutta birtakım değişimlerin olduğuna dikkat çeken Uzm. Psk. Dokuzlu; “Kalp hızımız ve tansiyonumuz yükselir, nefes alışverişimiz sıklaşır. En önemlisi ise yoğun öfke sırasında sağlıklı düşünme yetisi ve iletişim becerileri zayıflar, bu da kişiyi çaresiz hissettirebilir. Öfkeye neden olan durumlar genellikle, yaşamdaki çeşitli aksaklıklar, trafik, iş stresi, maddi zorluklar, kayıplar, kişinin kendi ile ilgili hoşnutsuzlukları, kendini ifade edememe, yoğun kaygılar veya sağlık problemleridir. Şiddetli öfke hali sırasında karşınızdaki kişiye kendinizi doğru aktaramadığınızda iletişim sağlıksız hale gelir. Bu da sizde daha fazla öfke ve daha fazla olumsuz duygulara neden olur. Öfke, kontrolden çıktığı zaman zihinsel performansı da ciddi ölçüde etkiler. Konsantrasyonda bozulmalara, unutkanlığa, motivasyon kayıplarına, akademik başarısızlıklara sebep olabilir” diyor.
Öfke yönetiminin amacı, öfke duygusunu tamamen ortadan kaldırmak değil, bu yoğun duygunun şiddetini yönetebilmek veya öfke halindeki davranışları kontrol altına alabilmek. Çözüm yolu ise sizi öfkelendiren etkenlerden, olaylardan veya kişilerden kaçmak değil, bu gibi etkenler karşısındaki tepkilerinizi duruma uygun biçimde kontrol altına almak. Uzm. Psk. Dokuzlu, öfkeyi yönetmek için 10 öneride bulundu.
1. Nefes egzersizleri ve gevşeme egzersizleri ile sakinleşmeye çalışın.
2. Sizi rahatlatan bir olayı, kişiyi, mekanı hatırlayın.
3. Ne istediğinizi tanımlayın, doğru aktarmaya çalışın.
4. Öfkenizin şiddeti iletişiminizi olumsuz etkiliyorsa, gerekirse bulunduğunuz ortamdan uzaklaşın, sakinleştiğinizde tekrar konuşmayı deneyin.
5. Stres seviyenizin yükseldiğini fark ediyorsanız kısa molalar verin, her gün kısa da olsa sizi rahatlatan şeylere vakit ayırın
6. Öfkeye neden olana değil, çözüme odaklanın.
7. Günlük yaşantınızda ‘sen' dili değil, 'ben' dili kullanın.
8. Sıklıkla özeleştiri yapın, yakın çevrenizin öfkenizle ilgili yorumlarını değerlendirin.
9. Duygularınızı, düşüncelerinizi daha iyi tanıyın ve olaylara verdiğiniz tepkileri, şiddetlerini notlar alarak değerlendirin.
10. Daha çok empati kurmaya çalışın, daha iyi bir gözlemci olmayı deneyin.
