ARA
Eksozomlar, içlerinde proteinler, nükleik asitler ve lipitler dahil olmak üzere çeşitli biyoaktif moleküller içeren yapılardır. Bunlar, hücreler arası iletişimi kolaylaştırmanın yanı sıra hücresel süreçleri etkileyebiliyor. Bu nedenle kök hücreler gibi çeşitli kaynaklardan elde edilen eksozomlar, doğurganlığı etkileyen temel faktörleri değiştirerek tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerinin daha başarılı olmasını sağlayabiliyor.
Eksozomlar; menide, rahim astarında ve foliküler sıvıda bulunan nano boyutlu yapılardır. Bunlar, canlı hücreler tarafından salgılanan küçük hücre dışı keseciklerdir. Eksozomların embriyo implantasyonu dahil olmak üzere hem kadın, hem de erkek üreme sistemi üzerinde etkili olduğunu gösteren araştırmalar bulunuyor.
Eksozom tedavisinde kök hücrelerden elde edilen eksozomlar rejeneratif amaçlarla kullanılıyor. Bu tedavide amaç, eksozomların hücresel davranışı etkilemesi ve dokuların yenilenmesini ve onarılmasını sağlamak.
Eksozomların kadın üreme sisteminde yumurtalıkların gelişiminde, yumurtalık fonksiyonunun azalmasında, polikistik over sendromunda (PKOS), rahim hastalıklarında, endometriyal reseptivitede ve fallop tüplerindeki işlev bozukluklarında çeşitli rolleri bulunuyor. Bu nedenle özellikle kadın kısırlığında eksozomların terapötik etki gösterebileceği düşünülüyor.
Kök hücre ve eksozom tedavileri, rejeneratif tıpta kullanılan tedavilerdir ve her ikisi de dokuların onarılmasını ve yenilenmesini teşvik etmek için vücudun doğal iyileşme mekanizmalarını kullanıyor. Ancak iki tedavide kullanılan biyolojik ajanlar farklılık gösteriyor.
Kök hücre tedavisi, çeşitli hücrelere dönüşebilen kök hücrelerin kullanıldığı bir tedavidir. Kök hücrenin tedavi edici etkisi, kök hücrelerin doku onarımı için gerekli olan hücrelere dönüşebilmesi ve bu sayede iyileşmeyi desteklemesinden kaynaklanıyor.
Eksozom tedavisinde ise hücreler tarafından salgılanan küçük hücre dışı kesecikler olan eksozomlar kullanılıyor. Eksozomlar ana hücrede bulunan proteinleri, lipitleri ve genetik materyali içeriyor. Eksozomların tedavi edici etkisi, hücreler arası iletişimde rol almasından ve hücrelerin davranışlarını etkilemesinden kaynaklanıyor.
Hem kök hücre, hem de eksozom tedavisi, rejeneratif tıp alanında umut vadeden tedavilerdir. Tüp bebekte tedavi edilmesi hedeflenen soruna göre kök hücre mi, yoksa eksozom tedavisi mi tercih edilmesi gerektiği konusunda doktorunuz sizi bilgilendirecek ve en iyi seçeneği sunacaktır.
Gebelik de dahil olmak üzere kadın üreme sisteminde meydana gelen tüm süreçler, hücreler arası iletişimle ilgilidir. Bu iletişimde eksozomların önemli bir rolü bulunur. Eksozomlar, döllenme sürecinde ve hemen sonrasında hücreler arasında gereken iletişime katılır.
Eksozomlar, endometriyal reseptiviteyi teşvik etmek, yumurtalık fonksiyonunu iyileştirmek ve embriyo implantasyonunu desteklemek gibi süreçlerde etkili olabildiği için tüp bebekte kullanılır. Bu nedenle tüp bebekte başarı şansını artırmak için eksozom tedavisine başvurulabiliyor.
Tüp bebekte eksozom tedavisinin genel olarak şu faydalara sahip olduğu düşünülmektedir:
Endometriyal reseptivite: Endometriyal reseptivite, rahmin iç tabakası olan endometriyumun, embriyonun implantasyonu için uygun durumda olmasını ifade eder. Bu nedenle tüp bebek gibi yardımcı üreme tekniklerinin başarılı olmasında önemli bir role sahiptir.
Endometriyum, adet döngüsü boyunca değişiklik gösterdiği için farklı aşamalardan geçer. Embriyo transferinin, endometriyumun en reseptif, yani en alıcı olduğu dönem olan implantasyon penceresi sırasında yapılması, tüp bebek başarısının artırılması açısından çok önemlidir.
Eksozomlar, endometriuyumun alıcı olmasını desteklemede rol oynayabilir. Bu sayede embriyo implantasyonunda başarı şansının artırılmasına yardımcı olabilir.
Yumurtalık fonksiyonu: Yumurtalıkların temel işlevleri, her ay döllenmek üzere yumurta üretmek ve gebeliğin oluşması ve sürdürülmesi için gerekli olan östrojen ve progesteron hormonlarını sağlamaktır. Kısırlık sorunu yaşayan kadınların bir kısmında yumurtalık fonksiyonlarında sorun olmakla birlikte yaşa bağlı olarak yumurtlamanın gerçekleşmesi mümkün olur.
Tüp bebeğin başarılı olması için yumurtalıkların döngü içerisinde birden fazla yumurta üretmesi gerekir. Bu sayede birden fazla embriyo oluşması sağlanır ve seçilen embriyo veya embriyolar rahme transfer edilebilir.
Eksozomların yumurtalık fonksiyonunu, yumurtaların kalitesini ve gelişimini etkileyebildiği düşünülür. Bu nedenle tüp bebekte başarı şansını artırmak adına eksozom tedavisine başvurulabilmektedir.
Tüp bebekte eksozom tedavisi genelde diğer rejeneratif tedavilerle benzer bir süreç içerisinde gerçekleştirilir. Minimal invaziv bir prosedür olan eksozom tedavisi, tüp bebekte gebelik şansını artırmak için bazı hastalara tavsiye edilebilir.
Tüp bebekte eksozom tedavisinin uygulanma şekli kliniğe göre değişiklik gösterebilmekle birlikte izlenen adımlar genel olarak şu şekildedir:
Tüp bebekte eksozom tedavisinin kullanım amacı farklılıklar gösterebildiği için tedaviyi doktorunuzla birlikte detaylı bir şekilde konuşmanız gerekir. Bu sayede eksozom tedavisinin sizin durumunuzda ne işe yarayabileceğini öğrenebilir ve aklınızdaki soruları doktorunuza sorarak tüm soru işaretlerini ortadan kaldırabilirsiniz.
