ARA
1902 Kadıköy, İstanbul doğumlu olan Afife Jale, Müslüman Türk kadınlarının sahneye çıkma izni olmadığı bir dönemde darülbedayi (konservatuar) öğrencisi olan 5 kadından biriydi. 1920 yılının 13 Nisan gecesi prömiyeri yapılacak olan, Hüseyin Suat'ın "Yamalar" adlı oyununda, Emel rolü, Eliza Binemeciyan’ın tiyatrodan ayrılması sebebiyle oyuncusuz kaldı. Yöneticiler rolü Afife’ye oynatma kararı verdiler. Afife Jale , 22 Nisan gecesi, Kadıköy'deki Apollon Sineması'nda (şimdiki Reks) Emel rolünü oynayarak sahneye çıkan ilk Türk kadını oldu. Hayatı mücadeleler ve hastalıklarla geçen oyuncu 39 yaşında vefat etti.
Marie Curie, tam adıyla (Maria Salomea Sklodowska Curie) 7 Kasım 1867'de Polonya'da dünyaya geldi. Ülkesinde kadınlar bilim eğitimi alamadığı için kızkardeşi ile birlikte para biriktirerek Paris'e gitti. Sorbonne'da eğitim alan bilim insanı, 1904 yılında doktorasını verdi ve Fransa'da gelişmiş bilim alanında doktora unvanı alan ilk kadın oldu. Eşi Becquerel ile birlikte radyoaktivite alanındaki çalışmaları nedeniyle Nobel Fizik Ödülü alarak tarihte Nobel Ödülü alan ilk kadın oldu. 1911 yılında radyum ve polonyumun keşfi ve araştırılmasındaki rolü nedeniyle Nobel Kimya Ödülü'ne sahip olan Curie, tarihte iki Nobel Ödülüne sahip ilk kişi oldu. Curie 1934 yılında Fransa'da kan kanserinden hayatını kaybetti. Deneylerinde aşırı radyasyona maruz kalması nedeniyle hastalanan Curie 'bilim için ölen kadın' olarak anılır.
4 şubat 1913’de ABD Alabama'da dünyaya gelen Rosa Parks Amerikan toplumunda dönüşüm başlatan çok önemli bir Afroamerikan aktivist. 1943’de insan hakları hareketinin aktif üyesi oldu. O yıllarda siyahiler otobüslerde yalnızca kendilerine ayrılan yerlere oturabiliyor istenirse beyazlara yer vermek zorunda kalıyorlardı. Bir akşam iş dönüşü Roza Parks otobüste yerinden kalkmasını isteyen bir beyaza yer vermeyi kabul etmediği için tutuklandı ve hapse atıldı. Ancak mahkeme süresince Martin Luther King öncülüğünde siyahiler otobüs firmalarını protesto ederek işlerine yürüyerek gittiler ve böylece otobüs firmalarının talebi üzerine yasa değişikliği gerçekleşti. 1994’de İsveç Stockholm’de Barış ödülü aldı.1966 yılında başkanlık Hürriyet madalyasına layık görüldü. 1999’da Time Dergisi tarafından 20. Yüzyılın İnsan Hakları Savunucusu seçildi. 2005 yılında vefat etti.
'Kadın doğulmaz kadın doğulur' sözüyle tanınan ve 'en önemli eserim hayatım'dır diyen filozof yazar feminizm tarihinin ikonik isimlerinden. En önemli eseri ve feminizmin başucu kaynaklarından biri olarak kabul edilen İkinci Cinsiyet 1949’da yayımlandı. Yazıldığı tarihte kayda değer bir feminist hareket yoktu. Simone de Beauvoir sonraki kuşakları etkiledi ve kadınlara ilham verdi. İkinci dalga feminizmin erken bir tarihte atılmış işaret fişeği olarak kabul edilen bu kitap güncelliğini halen koruyor. 1986'da Paris'te vefat etti.
İkonik modacı Coco Chanel, resmi adıyla Gabrielle Bonheur Chanel 1883 yılında Fransa’nın Saumur bölgesinde dünyaya geldi. Yoksulluk içinde büyüyen Chanel, çocuk esirgeme kurumunda eğitim gördüğü yıllarda dikiş öğrendi. Moda tarihine geçen takım modelleri ile devrim yaratan modacı, pnatolonu kadın dünyasına dahil etti ve o dönemde kadınların giydiği kabarık ve ağır elbiseler karşısında şok etkisi yarattı. Kadınların rahat hareket edebileceği şık kıyafetler giymesini savunan modacı moda tarihini ve sosyal yaşamı derinden etkiledi.
'Yaşamını gorillere adayan kadın' olarak bilinen bilim insanı 1932 tarihinde ABD, Kaliforniya'da dünyaya geldi. Üvey babasından gördüğü şiddetten kaçarken kendini hayvanlara adayan Fossey, ABD San Jose State Üniversitesi'den lisans ve Cambridge Üniversitesi'nden 1974 yılında doktora diploması aldı. Dian Fossey dağ gorilleri ile ilgili çok önemli araştırmalara imza attı, 18 yıl boyunca bu alanda çalışştı ve yıllarca Ruanda'nın dağ ormanlarında onları gözlemledi. Dian Fossey 53 yaşında Afrika'daki Ruanda Volkanları Ulusal Parkı'nda 6 Aralık 1985′te öldürüldü. Ruanda halkı Dian Fossey'yi “Dağda yalnız yaşayan kadın” anlamına gelen “Nyiramachabelli” adıyla çağırıyordu.
1830 yılında ABD’nin Massachusetts eyaletinde dünyaya gelen şair, yaşamını ailesiyle birlikte yaşadığı evden neredeyse hiç çıkmayarak sürdürdü. Toplum içinde yer almak istemeyen şair inzivada sürdürdüğü yaşamında binlerce şiir yazdı fakat yalnızca 7 şiirini yayınlanmış olarak görebildi. Şiirlerini gönderdiği erkek dergi editörleri serbest nazımdan vazgeçip geleneksel kalıpta yazması konusunda ısrar etti. Bunu reddeden şair içine kapandı. Ölümünün ardından odasında bulunan şiirlerinin tümü basıldı. Emily Dickonson halen en çok okunan Amerikan şairleri arasında...
2018'de vefat eden yazar erkek egemen bilimkurgu dünyasında çığır açtı. 21 Ekim 1929’da Berkeley’de dünyaya gelen Le Guin edebiyat tarihinin en güçlü kalemlerinden biriydi. 1950'li yıllarda fantastik öyküler ve romanlar yazmaya başladı. 1962'de ilk bilim kurgu öyküsü, 1966 yılında ise ilk romanı yayımlandı.“Karanlığın Sol Eli” ile hem Nebula Ödülü’nü (1969) hem de Hugo Ödülü’nü (1970) En İyi Roman dalında kazanan ilk kadın olmanın yanı sıra Hugo, Nebula ve Locus gibi seçkin edebiyat ödüllerini çeşitli eserleriyle defalarca kazanarak erkek egemen bilim kurgu yazını alanında güçlü kadın yazarların da varlığını kanıtladı. Nebula Ödülleri’ni veren Science Fiction and Fantasy Writers of America (Amerika Bilim Kurgu ve Fantezi Yazarları Derneği) tarafından 2003 yılında “Büyük Usta” sıfatına layık görülen 20. yazar oldu.
