ARA
Sigara kullanımı sadece ülkemizde değil, tüm dünyada ciddi bir halk sağlığı problemidir. Hamilelikte sigara tüketimi sadece anne adayının değil doğmamış bebeğin de sağlığını ciddi anlamda tehdit eden bir faktördür. Sigara dumanı yaklaşık 2 bin 500 değişik kimyasal madde içermektedir. Bu maddelerden hangilerinin bebeğiniz için zararlı olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte en azından nikotin ve karbon monoksitin hamilelikte kötü öyküye neden olduğu gösterilmiştir.
Hamilelikte günde içilen sigara sayısı ile oluşabilecek riskler arasında doğru bir ilişki saptanmıştır. Yani ne kadar çok sigara içerseniz aşağıda sıralanan problemlerle karşılaşma riskiniz de aynı oranda artmaktadır. Ancak azaltılarak güvenli sayılabilecek bir sigara sayısı da yoktur. İdeal olan hamile kalmadan önce sigarayı tamamen bırakmanızdır.
Sigaranın hamilelikteki etkileri nelerdir?
1. Sigara bebeğiniz büyümek için gereksinim duyduğu kan, oksijen ve besin maddelerinin bebeğe ulaşmasında azalmaya neden olmaktadır. Bu da bebeğinizin düşük doğum ağırlığı ile doğma riskini yaklaşık iki kat arttırır. Hamileliğin ilk üç ayında bile sigarayı bırakmanız bu riskin hiç sigara kullanmayan bir anne adayı ile aynı düzeye inmesini sağlar. Yani sigarayı bırakmak için hiçbir zaman geç değildir.
2. Sigara içilmesi erken doğum riskini yaklaşık yüzde 30 oranında arttırmaktadır.
3. Hamilelikte tüketilen sigara bazı doğumsal anomalilerin görülme riskini arttırmaktadır. Yapılan bilimsel bir çalışmada hamileliğin ilk üç ayı boyunca sigara içilen hamilelikte sigara içmeyen anne adaylarına göre daha fazla yarık damağa rastlandığı bildirilmiştir.
4. Sigara içen anne adaylarında düşük riski, plasenta previa (plasentanın doğum yoluna yerleşmesi) ya da plasentanın erken ayrılması durumu da sigara kullanmayanlara göre daha sık görülmektedir. Sigaranın hamilelikteki belki de en korkutucu etkisi ölü doğum riskini arttırmasıdır.
5. Sigaranın olumsuz etkileri sadece hamilelik süresince yaşanmaz, hamilelik boyunca sigara içmiş anne adaylarının bebeklerinde, bulunabilen herhangi bir neden olmaksızın bebeğin hayatını kaybetmesi anlamına gelen "ani bebek ölümü sendromu" görülme riski yaklaşık iki kat artmaktadır. Ani ölüm dışında bu bebeklerde doğum sonrası astım gibi bazı kronik akciğer problemlerine de daha fazla rastlanmaktadır. Ayrıca bu bebeklerde düşük okul performansı, başta matematik olmak üzere öğrenme bozukluğu, davranış bozuklukları ve antisosyal davranışlara da daha sık rastlanmaktadır.
Hamilelik ve alkol
Hamilelikte hangi ölçüde alkol tüketiminin gelişmekte olan bebeğe zarar verebileceği tam olarak bilinmemektedir. Muhtemelen bebeğe zararlı olacak alkol miktarı her anne adayı için farklıdır. Genel olarak alkol bebeğin beynini olumsuz etkileyerek sinir hücrelerinin gelişimini, fonksiyonunu ve yaşam sürelerini bozmaktadır. Ayrıca alkol kemik ve kıkırdak hücrelerinde erken ölümlere neden olur. Hamileliğinde düzenli olarak günde bir ya da iki kadeh alkol alan anne adaylarının bebeklerinde sinir hücre kayıplarına bağlı öğrenme bozukluğu, konuşma güçlüğü, dikkat eksikliği ve hiperaktivite gibi bozukluklar daha sık izlenirken, kemik ve kıkırdak hücre kaybına bağlı yüz anomalileri görülmektedir.
Ağır alkol tüketimi (günde iki kadehten daha fazla) fetal alkol sendromu adı verilen tabloya neden olabilmektedir. Bu sendromda bebekte yüz ve kalp anomalileri, zeka ve gelişme geriliği, davranış bozuklukları görülmektedir.
Hamile olduğumu bilmeden alkol aldım, bebeğim risk altında mı?
Açıkçası pek sayılmaz. Çünkü alkolün etkileri kronik ve uzun süreli kullanımına bağlı gelişir. Eğer ki yapılan ultrason değerlendirmesinde bebeğin kalp atışlarında bir sıkıntı yoksa, hamile kaldığınızdan haberdar olmadığınız dönemde aldığınız alkol bir zarar vermemiştir. Ancak hamile olduğunuzu öğrendiğinize göre artık alkol tüketmemelisiniz.
Sadece özel günlerde, kutlamalarda alkol tüketemez miyim?
Sosyal hayatta özel zamanlarda içilecek bir kadeh şarap ya da küçük bir bira bebeğinize zarar vermeyecektir. Dolayısıyla doktorunuzun da onayını aldıktan sonra sizi mutlu edecek, bebeğinizi üzmeyecek kadar alkol tüketebilirsiniz.
