ARA
Kabuslar genellikle gecenin ikinci yarısında, rüyaların en yoğun olduğu dönemde görülür. Çocuğunuz, kötü rüyasını ertesi gün hatırlayabilir ve gün boyunca bundan rahatsızlık duymaya devam edebilir.
Kabuslar, bir başka uyku bozukluğu olan gece terörleri ile karıştırılmamalıdır. Gece terörleri, kabuslardan farklı olarak, genellikle gecenin ilk üçte birinde ortaya çıkar. Gece terörü geçiren çocuklar, derin uyku evresindeyken aşırı ajitasyon gösterirler ve sakinleşmeleri zor olabilir. Ancak bu durumdayken çocuklar rüya görmezler, bu nedenle sabah kalktıklarında yaşadıkları olayı hatırlamazlar.
Çoğu çocuk zaman zaman kabus görür, ancak özellikle 3 ila 6 yaş arasındaki çocuklar buna daha yatkındır. Bu, hayal gücünün geliştiği ve çocukların korkularıyla daha fazla yüzleşmeye başladığı bir dönemdir. Ayrıca bu yaşlarda, kötü rüyaları tanımlama ve ifade etme yetenekleri de hızla gelişir.
Nadir de olsa bazı çocuklar 6 aylıkken bile kabus görmeye başlayabilir ve bu durum 10 yaşına kadar devam edebilir. Çocuğunuzun kabuslarının sıklığı ise oldukça değişken olabilir. Uzmanlar, 3 ila 6 yaş arasındaki çocukların %10 ila %50'sinin kabus gördüğünü tahmin ediyor. Bazı çocuklar düzenli olarak kabus görürken, bazıları sadece arada sırada bu durumla karşılaşır. Çocukların yaklaşık %25’i ise haftada en az bir kez kabus görmektedir.
Rüyaların nasıl ve neden oluştuğu hala tam olarak anlaşılamadığından, kabusların ortaya çıkma sebebi de büyük ölçüde bir gizemdir. Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde rüyaların, duyguları işleme ve anıları depolama sürecinde önemli bir rol oynadığı düşünülmektedir. Benzer şekilde, kabuslar da her yaştan insanın kaygı ve stresle başa çıkma yollarından biri olabilir.
Bir çocukta strese neden olabilecek birçok şey vardır. Örneğin, tuvalet eğitimi veya büyük çocuk yatağına geçmek gibi gelişimsel değişiklikler, yeni bir öğretmen edinmek ya da farklı bir okula başlamak, hatta bir ebeveynin işten çıkarılması gibi olaylar çocukta stres yaratabilir. Bu tür stresli olaylarla başa çıkmaya çalışan bir çocuk için kabuslar, normal bir tepki olabilir. Eğer çocuğunuz kabus görüyorsa, bu sizi kötü bir ebeveyn yapmaz.
Çocuğunuzun kabusları, basit bir korkutucu hikaye dinlemekten (size korkutucu gelmese bile) üzücü bir video, film ya da gösteri izlemekten kaynaklanabilir. Ayrıca yatmadan önce aşırı heyecanlanmak veya sinirlenmek de kabuslara yol açabilir. Gün içinde yaşadığı kaygı veya stres de kabusları tetikleyebilir. Özellikle dijital içerik konusunda dikkatli olmak önemlidir. YouTube veya diğer web sitelerinde, çocuk korkutucu videolar izlemese bile, rahatsız edici görüntüler içeren videolar bile kabuslara sebep olabilir.
Bunun yanı sıra, yeterince uyuyamamak ve hasta olmak da kabusları tetikleyebilir. Eğer haberlerdeki şiddet çocuğunuzu etkiliyorsa, savaş ve okul saldırıları gibi zorlayıcı olaylar hakkında çocuğunuzla nasıl konuşabileceğinizi gösteren rehberlere göz atabilirsiniz. Çocuğunuzun gördüğü içerikleri dikkatle takip etmek ve ona güven verici bir uyku rutini sunmak, kabusların sıklığını azaltmada etkili olabilir.
Kabus gören bir çocuk genellikle korku ve endişe içinde uyanır. Bu durumda ona hemen yanıt vermek, kendini güvende hissetmesini sağlamanın ilk adımıdır. Çocuğunuz ağladığında hemen yanına gidin; fiziksel güvence çok önemlidir. Sakinleşene kadar ona sarılmak veya sırtını okşamak, ona yalnız olmadığını hissettirecektir.
Çocuğunuzdan kabusu anlatmasını isteyin. Eğer hemen konuşmaya istekli değilse, gün içinde yeniden denemek daha etkili olabilir. Kabustan biraz uzaklaşmak, çocuğunuzun yaşadığı korkuyu ifade etmesini kolaylaştırabilir. Çocuğunuzun ne hakkında rüya gördüğünü bilmek, hayatındaki stres faktörlerini belirlemenize ve bu stres kaynaklarını ortadan kaldırmanıza yardımcı olabilir.
Onu sözlü olarak da teselli edin, ancak ‘Bu sadece bir rüya’ gibi bir ifadeyi kullanırken dikkatli olun. Özellikle 2 ila 4 yaş aralığındaki çocuklar, fantezi ile gerçeklik arasındaki farkı yeni yeni kavramaya başlarlar. Yine de, kabusların gerçek olmadığını anlamaları için bu tür ifadeler hala faydalı olabilir.
Eğer çocuğunuz, odasında canavarlar olduğundan korkuyorsa, dolapta ya da yatağın altında canavar olmadığını gösterin. Ancak bunu ‘canavar avı’ gibi büyük bir gösteriye dönüştürmekten kaçının. Bu tür durumlara kayıtsız ve rahat bir şekilde yaklaşarak çocuğunuzun korkularını beslememiş olursunuz.
Çocuğunuzun rahat hissetmesi için onun en sevdiği peluş oyuncağı ya da battaniyesi yanında olabilir. Gece lambasının açık olduğundan emin olun ve koridorda ya da evde olduğunuzu, herkesin güvende olduğunu ona hatırlatın. Bu küçük güvence adımları, çocuğunuzun kendini daha sakin ve rahat hissetmesini sağlayacaktır.
Kabusları önlemenin ilk adımı, çocuğunuzun yeterince uyuduğundan emin olmaktır. Huzurlu bir uyku rutini oluşturmak bu konuda oldukça yardımcı olabilir. Sıcak bir banyo, rahatlatıcı bir hikaye, bir şarkı ve gece lambasını açmak gibi sakinleştirici aktivitelerle dolu bir uyku rutini, kabusların görülme olasılığını azaltabilir.
Uyku zamanı geldiğinde, rüyalar ve uyku hakkında eğlenceli kitaplar okumayı deneyin. Çocuklar, korkutucu bir durumu kontrol altına aldıklarında kendilerini daha güçlü hissederler. Her çocuk bu tür yöntemlerle rahatlamasa da, denemek için birkaç gece ritüeli şunlar olabilir:
Eğer kabusların arkasında kaygı veya stres olduğunu düşünüyorsanız, gündüz saatlerinde çocuğunuzla sakin bir şekilde nelerin onu rahatsız edebileceği hakkında konuşmayı deneyin. Ara sıra görülen kabuslar normaldir ve endişe verici bir durum değildir, ancak kabuslar sürekli hale gelirse, çocuğunuz yatağa girmekten aşırı korkuyorsa veya gün boyunca kaygı yaşıyorsa, bu durumu bir çocuk doktoruyla paylaşmak önemlidir. Kabuslar, altta yatan duygusal bir sorun veya travmatik bir olayın işareti olabilir.
